Praca za granicą a ubezpieczenie i podatki w Polsce

Ostatnio bardzo często spotykam osoby, które założyły własne firmy i chcą pracować za granicą. Chodzi tu głównie o osoby działające w branży budowlanej. Osoby te zakładają swoje firmy na terenie Polski, tu chcą być płacić podatki. Chcą również podlegać pod Polski Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Ale pracować w innych krajach Unii Europejskiej głównie Niemczech, Szwecji, Austrii.

Czy takie działanie jest zgodne z prawem?

Zasadniczo nie.

Jeśli prowadzisz działalność na własny rachunek w danym państwie członkowskim, to powinieneś podlegać przepisom z zakresu zabezpieczenia społecznego obowiązującym w tym państwie. Nie ma w tym przypadku znaczenia, w którym państwie mieszkasz, ani też w którym państwie zarejestrowałeś działalność gospodarczą.

Przykład

Jeśli rozpocząłeś działalność na własny rachunek na terenie Szwecji i tylko tam ją prowadzisz. Podlegasz przepisom Szwedzkim w zakresie ubezpieczenia społecznego. Powinieneś opłacać należne składki do szwedzkiego systemu ubezpieczeń.

Spotkałem się z przypadkami, że szwedzki zakład ubezpieczeń społecznych przeprowadzał kontrolę osób wykonujących pracę na terenie ich kraju. Jeśli nie były opłacane składki na ubezpieczenie domagał domagał się pieniędzy.

Ale

Skoro napisałem „zasadniczo” to znaczy, że są wyjątki. Na stronach ZUS nalazłem dwa przypadki, kiedy można pracować za granicą płacąc podatki i składki ubezpieczenia w Polsce.

Wyjątek pierwszy – czasowe przeniesienie działalności

Jeżeli jesteś osobą prowadzącą od pewnego czasu działalność na własny rachunek w kraju i postanowisz, że przez okres nie dłuższy niż 24 miesiące będziesz ją prowadzić na terytorium innego państwa członkowskiego, nadal możesz być ubezpieczony w Polsce. Musisz spełnić następujące warunki:

• musisz prowadzić działalność w Polsce co najmniej dwa miesiące przed przeniesieniem tej działalności za granicę. (Krótsze okresy wymagają specjalnej zgody Komisji Administracji ds. Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego)
• prowadzenie działalności potrafisz udowodnić fakturami, umowami itp.
• przez cały okres pobytu za granicą należy utrzymywać infrastrukturę niezbędną do podjęcia pracy po powrocie do Polski
• działalność na terenie innego kraju powinna mieć podobny charakter do działalności prowadzonej w Polsce

Jeśli spełniasz te warunki powinieneś wystąpić do właściwego sobie terytorialnie oddziału ZUS o wydanie druku A1.

Zaświadczenie to potwierdza, że prowadząc czasowo działalność gospodarczą za granicą, nadal podlegasz ubezpieczeniu społecznemu w Polsce. Stosowne druki znajdziesz na stronach ZUS.

W takim przypadku płacisz podatki w Polsce, podlegasz również pod Polski zakład ubezpieczeń społecznych.

Praca za granicą przedłuża się ponad 24 miesiące

Jeśli przeniosłeś działalność na własny rachunek tymczasowo na teren innego państwa UE i miałeś na ten czas zaświadczenie A1 ale chciałbyś ten okres przedłużyć powinieneś wystąpić do Oddziału ZUS w Kielcach, Wydziału Ubezpieczeń i Składek 1, ul. Piotrkowska 27, 25-510 Kielce. Zwróci się on w Twoim imieniu z wnioskiem o zawarcie porozumienia wyjątkowego do instytucji państwa, w którym prowadzisz obecnie działalność.
Jeżeli instytucja zagraniczna wyrazi zgodę, będziesz mógł w dalszym ciągu opłacać składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne w Polsce, do zakończenia prowadzenia działalności za granicą.

Wyjątek drugi – praca na terytorium dwóch lub w kilku państwach

Jeśli mieszkasz w Polsce i jednocześnie prowadzisz działalność gospodarczą w dwóch lub więcej państwach członkowskich UE będziesz podlegać ZUS jeśli wykonujesz Polsce znaczną część swojej działalności.

Chwileczkę ale co to znaczy znaczną część??

Aby to określić będą brane pod uwagę następujące kryteria: obrót, czas pracy, liczba świadczonych usług i/lub dochód.
Jeżeli w trakcie przeprowadzania ogólnej oceny okaże się, że co najmniej 25% wskazanych powyżej kryteriów spełniasz w państwie zamieszkania, to w tym państwie będziesz podlegać ubezpieczeniu społecznemu.

Jeśli zatem chcesz podlegać pod ZUS pracując za granicą musisz wykazać, że na przykład 25 procent sowich dochodów czerpiesz z działalności w kraju.

Podstawa prawna: Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004

W tym przypadku również powinieneś postarać się o zaświadczenie A1 z właściwego terytorialnie oddziału ZUS.